Hoe ga ik stemmen?
Gaan stemmen in 8 stappen:
1. Informeer je
Je gaat voor de eerste keer stemmen. Spannend! Informeer je op voorhand over de verkiezingen, dat maakt je eerste keer een pak makkelijker.
Informeer je om een keuze te maken
Op wie wil je stemmen? Dat is een belangrijke vraag, maar het antwoord is niet voor iedereen even simpel. Gelukkig kan je je op verschillende manieren informeren om een keuze te helpen maken:
doe een stemtest: die helpt je met bepalen wat je belangrijk vindt en welke partij daarom best bij je past
lees partijprogramma's: die vind je ongetwijfeld in je brievenbus, maar zeker ook online op de website van de verschillende partijen
praat erover met anderen: praat met vrienden, klasgenoten of leerkrachten, ouders of familie over wat je belangrijk vindt. Dat kan je helpen om je mening te vormen of te ontdekken.
vind meer info op WAT WAT: zit je nog met vragen of twijfels? Op WAT WAT vind je antwoorden. Ga naar watwat.be/verkiezingen voor meer info over de verkiezingen
Informeer je over hoe je moet stemmen
Een eerste keer kan spannend zijn, want je hebt het nog nooit gedaan. Gelukkig is het stemmen zelf niet moeilijk, en hieronder leggen we je uit hoe het werkt.
2. Oproepingsbrief
Enkele weken voor de verkiezingen krijg je een oproepingsbrief in je brievenbus. Dat is je persoonlijke uitnodiging voor de verkiezingen.
Op die oproepingsbrief staat belangrijke info:
aan welke verkiezingen je mag of moet deelnemen
in welk stembureau je moet stemmen. Het stembureau is meestal een school, sporthal of andere locatie in je buurt.
of je elektronisch of op papier stemt
3. Naar het stembureau
Op zondag 9 juni is het zover, dan vinden de verkiezingen plaats. Die dag ga je naar het stembureau dat vermeld staat op je oproepingsbrief.
Belangrijk:
je moet je oproepingsbrief en identiteitskaart meebrengen
je kan stemmen tussen 8 uur 's ochtends en 14 uur 's middags
als je elektronisch stemt kan je tot 16 uur naar de stembus
4. Aanmelden aan het stembureau
In het stembureau meld je je aan met je oproepingsbrief en identiteitskaart.
Je stemt op papier: je krijgt een stemformulier voor elke verkiezing waaraan je deelneemt
Je stemt elektronisch: je krijgt een stemkaart (een chipkaart) die je in de stemcomputer moet steken
5. In het stemhokje
Ga met je stemformulier(en) of je stemkaart het stemhokje binnen.
Belangrijk:
Je mag enkel alleen het stemhokje in, want stemmen is geheim.
Heb je hulp nodig bij het stemmen of om het stemhokje in te gaan? Dan kan je een begeleider meenemen of hulp vragen aan het stembureau;
6. Stemmen: op papier of met een stemcomputer
Je bent klaar om te stemmen. Dat gaat op twee manieren: met potlood en papier of elektronisch met een stemcomputer.
Afhankelijk van waar je woont stem je op papier of elektronisch, dat kan je niet zelf kiezen.
Stemmen op papier:
Stemmen op papier doe je met een rood stempotlood.
Dat potlood hangt vast aan een koordje in het stemhok.
Als je klaar bent vouw je het stemformulier op en steek je het in de stembus.
Elektronisch stemmen:
Elektronisch stemmen gebeurt met een stemcomputer.
Je steekt je stemkaart in de computer en volgt de stappen op het scherm.
Bevestig je keuze bij elke stap.
Als je klaar bent print de computer een stembiljet. Dat biljet steek je in de stembus.
7. Geldig stemmen
In het stemhokje breng je je stem uit. Om een geldige stem uit te brengen moet je een aantal regels volgen. Die regels zijn dezelfde voor stemmen op papier of met een computer.
Kies voor één partij
Bij elke verkiezingen zijn er verschillende partijen die meedoen, met elk hun lijst met kandidaten. Je kan per verkiezing maar op één partij stemmen.
Stemmen op papier: je mag enkel de bolletjes van één partij kleuren.
Elektronisch stemmen: je kiest eerst voor welke partij je wil stemmen, en daarna kies je voor een lijststem of voor kandidaten.
Kies voor een lijststem of voor kandidaten
Je kan op twee manieren stemmen: met een lijststem of op individuele kandidaten.
Lijststem: ben je akkoord met de volgorde op de lijst van de partij? Dan kan je een lijststem uitbrengen. Duid het bolletje bovenaan de lijst aan. Je stemt dan in met de volgorde op de lijst.
Kandidaten: stem je liever voor een of meerdere specifieke kandidaten? Duid dan de bolletjes bij hun naam aan. Dat heet een voorkeurstem, Je kiest dus specifiek voor een persoon, ongeacht de plaats op de lijst.
(On)geldig stemmen
Als je op papier stemt kan je ook ongeldig stemmen. Ongeldige stemmen worden niet meegeteld. Let dus goed op dat je correct en geldig stemt.
Je stemt ongeldig als je:
op je stemformulier schrijft of tekent
op meerdere partijen stemt
Sommige mensen stemmen bewust ongeldig, uit protest of om een statement te maken. Dat kan, maar weet dat je stem dan niet telt.
Als je elektronisch stemt kan je niet ongeldig stemmen.
Blanco stemmen
Wil je niet stemmen? Dan kan je 'blanco' stemmen. Dat doe je door een leeg stemformulier af te geven of door 'blanco' aan te duiden op de stemcomputer.
Wat is een blanco stem?
'Blanco' betekent 'leeg'. Als je niet wil stemmen duid je dus niets aan.Worden blanco stemmen geteld?
Blanco stemmen worden geteld, voor de statistieken, maar gaan naar niemand.Gaan blanco stemmen naar de meerderheid?
Dit wordt wel eens gezegd, maar dat klopt eigenlijk niet: blanco stemmen zijn leeg, ze gaan dus naar niemand.Heeft blanco stemmen een impact?
Ja, blanco stemmen heeft een impact op de uitslag, ook al gaan blanco stemmen niet rechtstreeks naar iemand.
Hoe zit dat? Een beetje wiskunde om het uit te leggen🤓:10 mensen stemmen: 5 mensen stemmen op Partij A, 2 mensen stemmen op Partij B, en 3 mensen stemmen op Partij C.
Partij A heeft 50% van de stemmen, Partij B heeft 20% van de stemmen en Partij C heeft 30% van de stemmen.
10 mensen stemmen: 5 mensen stemmen op Partij A, 2 mensen stemmen op Partij B, 2 mensen stemmen op Partij C en 1 iemand stemt blanco.
Partij A heeft nu 55,5% van de stemmen, Partij B heeft nu 22,2% van de stemmen en Partij C heeft ook 22,2% van de stemmen.
Evenveel mensen stemmen, en evenveel mensen stemmen op Partij A en Partij B. Toch hebben Partij A en Partij B nu een hogere score dan in het voorbeeld zonder blanco stem.
Waarom stemmen mensen blanco?
Er zijn verschillende redenen om blanco te stemmen, bijvoorbeeld omdat je niet weet op wie je wil stemmen en dan liever niet kiest. Maar de meeste mensen die blanco stemmen doen dat uit protest of om een statement te maken: door blanco te stemmen willen ze tonen dat ze niet kiezen voor de partijen die meedoen aan de verkiezingen.Dat kan, maar wees je ervan bewust dat blanco stemmen wel een impact heeft op de uitslag van de partijen.
Door blanco te stemmen vergroot je onrechtstreeks de score van de partijen.
8. Deponeer je stem
Ben je klaar met stemmen? Verlaat opnieuw het stemhokje en deponeer je stem in de stembus aan het bureau.
Stemmen op papier: vouw dan het stemformulier dicht als je klaar bent en deponeer het in de stembus.
Elektronisch stemmen: de stemcomputer print een stembiljet uit als je klaar bent. Dat is een samenvatting van je keuze. Kijk die goed na of alles klopt. Vouw het stembiljet dicht en deponeer het in de stembus.
